Ποιος τον θυμάται; Ο Nick Van Exel συμπληρώνει σήμερα 51 χρόνια ζωής και εμείς δραττόμεθα της ευκαιρίας να πούμε δυο λόγια για τον άνθρωπο και αθλητή Van Exel, έναν αρκετά καλό παίκτη και μια προσωπικότητα που αποκόμισε αρκετούς φίλους και αρκετούς εχθρούς κατά τη διάρκεια της καριέρας του.
Γεννημένος και μεγαλωμένος σε μια κακόφημη γειτονιά της Kenosha του Wiskonsin, ο μικρός Nickey Maxwell Van Exel όπως είναι το πλήρες όνομά του, μεγάλωσε επί της ουσίας μόνος του, αφού ο πατέρας του, ο οποίος σε γυμνασιακό επίπεδο ήταν star, λήστευε αυτοκίνητα και ως φυσικό επακόλουθο μπήκε στη φυλακή, αλλά και όταν αποφυλακίστηκε απομακρύνθηκε από την οικογένεια του και έτσι η μητέρα του αναγκαζόταν να κάνει δυο δουλειές για να τα βγάλουν πέρα.
Ο νεαρός Nick έβλεπε τη μητέρα του μόλις λίγα λεπτά καθημερινά, έβρισκε όμως διέξοδο στη «σπυριάρα» και στο παιχνίδι και με τις ικανότητές του να καλλιεργούνται διαρκώς, κέρδισε υποτροφία στο ιδιωτικό σχολείο του Saint Joseph. Εκεί, βρέθηκε ξαφνικά σε μία κοινωνία πλουσίων, οι οποίοι τον υποβάθμιζαν σε κάθε ευκαιρία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να είναι μεν εκπληκτικός εντός αγωνιστικού χώρου, έχοντας στην τελευταία του χρονιά 29.8 πόντους μέσο όρο, ωστόσο επηρεασμένος από την συμπεριφορά των συμμαθητών του ήταν κακός στα μαθήματα. Οι χαμηλές του μαθητικές επιδόσεις δεν του έδωσαν την ευκαιρία να πάει σε ένα μεγάλο κολέγιο και έτσι οδηγήθηκε στο άσημο Junior College Trinity Valley διετούς φοίτησης της περιφέρειας του Texas. Εκεί, όπως ο ίδιος λέει, πέρασε τα δυο χειρότερα χρόνια της ζωής του, καθώς εκτός γηπέδου οι παίκτες ήταν χωρισμένοι σε λευκούς και μαύρους. Δεν υπήρχε άλλη επιλογή πέρα από την εξοντωτική μελέτη και έτσι ο 20χρόνος Van Exel πέρασε το καλοκαίρι του ’91 διαβάζοντας με το αποτέλεσμα να είναι εκπληκτικό. 32 περασμένα μαθήματα μέσα σε ένα εξάμηνο (!) και υποτροφία στο κολέγιο του Cincinnati με το δικαίωμα συμμετοχής σε κολεγιακούς αγώνες για ακόμα δυο χρόνια!
Εκεί έγινε ο ηγέτης της ομάδας του οδηγώντας το Cincinnati στο Final-4 του 1992. Εβαλε στον χάρτη την ομάδα του και τον εαυτό του. Τότε ο πατέρας του προσπάθησε να τον επαναπροσεγγίσει με τον ίδιο να δέχεται αλλά γρήγορα τον εγκατέλειψε πάλι, αφού καταχράστηκε το όνομα του υιού του που θεωρείτο από τα καλύτερα PG στο NCAA, και είχε κάποια χρηματικά κέρδη. Ο ίδιος άφησε τα συναισθήματά του έξω από το παρκέ και έκλεισε την τελευταία του σεζόν στο κολέγιο με 18.3 πόντους και 4.5 ασίστ μέσο όρο, επιδόσεις που του έδωσαν μία θέση στην τρίτη καλύτερη πεντάδα του NCAA. Επόμενο βήμα ήταν το ΝΒΑ.
Δεν ξεκίνησε καθόλου καλά την περιπέτειά του στην κορυφαία λίγκα, αφού έκανε το ένα λάθος μετά το άλλο στα δοκιμαστικά που πέρασε από τις ομάδες. Εχασε δύο φορές την πτήση και δεν δοκιμάστηκε ποτέ από τους Charlotte Hornets, ενώ όταν πέρασε από το δοκιμαστικό των Seattle Supersonics τσακώθηκε με τον προπονητή της ομάδας, George Karl, ο οποίος δήλωσε πριν το ντραφτ ότι “ήταν η χειρότερη συνέντευξη από την οποία έχω περάσει ποτέ παίκτη στην ζωή μου”. Με την ρετσινιά του προβληματικού να του έχει ήδη αποδοθεί, στα 1993 NBA Draft έπρεπε να περιμένει μέχρι το νούμερο 37 για να ακούσει το όνομά του, αλλά δεν πρέπει να τον ενόχλησε και τόσο. Οι Los Angeles Lakers έψαχναν για έναν PG να ηγηθεί της ομάδας του στην μετά “Magic” Johnson (ο οποίος τότε ήταν προπονητής της ομάδας) εποχή και το βάρος έπεσε αμέσως στις πλάτες του βραχύσωμου guard από το Wiskonsin.
Στην αρχή τα πήγαινε αρκετά καλά υπό τις οδηγίες του θρυλικού παιχταρά των «Λιμναθρώπων» και το γεμάτο ενέργεια παιχνίδι του νεαρού γκαρντ άρεσε στο κοινό του Los Angeles, που είχε βρει έναν νέο ήρωα, βγάζοντάς του το παρατσούκλι “Nick the Quick” (από τον Van Exel ο Βαγγέλης Ιωάννου έχει ομολογουμένως δώσει το ίδιο nickname στον παίκτη του Παναθηναϊκού Νικ Καλάθη), λόγω του εκρηκτικού πρώτου βήματός του. Ο ίδιος είχε μία εξαιρετική ρούκι σεζόν, όντας ο βασικός πλέι-μέικερ της ομάδας με 13.6 πόντους και 5.8 ασιστ μέσο όρο, επιδόσεις που του έδωσαν μία θέση στην δεύτερη καλύτερη πεντάδα των ρούκι. Την σεζόν 1994/95, όμως, ήταν που θα ερχόταν η αναγνώριση.
Ο Del Harris ανέλαβε την τεχνική ηγεσία της ομάδας, που πλέον είχε πολύ ταλέντο, αφού στον σύλλογο υπήρχαν ακόμα παίκτες όπως ο Vlade Divac, o Eddie Jones, o Cedric Ceballos και o Elden Campbell. Οι Lakers με ρεκόρ 48-34 μπήκαν στα πλέι-οφ από την πέμπτη θέση όπου και βρήκαν μπροστά τους τους Seattle Supersonics του George Karl.
Κόντρα στον άνθρωπο που παραλίγο να επηρεάσει προς το χειρότερο την καριέρα του ο Van Exel έβγαλε τον καλύτερο του εαυτό απέναντι μάλιστα στο μαρκάρισμα του φοβερού αμυντικού Gary Payton. Στον τέταρτο και τελευταίο αγώνα της σειράς, μάλιστα, οδήγησε τους Lakers στη νίκη με 114-110 και παράλληλα στην πρόκριση με 3-1, έχοντας 34 πόντους και 9 ασίστ, δίνοντας την καλύτερη απάντηση στον Karl. Στον επόμενο γύρο αποκλείστηκαν από τους εμφανώς καλύτερους Spurs με 4-2, ωστόσο στον 5ο αγώνα με δυο πολύ μεγάλα τρίποντα οδήγησε αφενός το ματς στην παράταση και αφετέρου έδωσε τη νίκη στην ομάδα του αποκτώντας τη φήμη του “Clutch Player”.
Στη συνέχεια τα πράγματα δεν πήγαν καλά. Ο νεαρός guard έπεισε το 1995/96 τον Magic να επιστρέψει στα παρκέ, αλλά αυτό θα λειτουργούσε ανασταλτικά και για τους δυο. Ο μεν Johnson ήθελε χρόνο και μπάλες, ο δε Van Exel που τότε άκμαζε, δεν το δέχτηκε όλο αυτό και σε έναν αγώνα με τους Nuggets ο συνολικός του εκνευρισμός ήταν έκδηλος και αυτό φάνηκε όταν επιτέθηκε σε έναν διαιτητή μετά από μια απόφαση του τελευταίου.
Την επόμενη χρονιά στην ομάδα ήρθε το δίδυμο των Shaq-Kobe και τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο δύσκολα, αλλά οι αριθμοί του διατηρήθηκαν σε εκπληκτικά επίπεδα (15.3 πόντους και 8.5 ασίστ μέσο όρο). Η σεζόν 1997/98 ήταν η τελευταία του στο L.A. Ο ίδιος συνέχισε να θυσιάζει τα στατιστικά του, κλείνοντας την σεζόν έχοντας 13.8 πόντους και 6.5 ασίστ μέσο όρο. Οι κόποι του πάντως αναγνωρίστηκαν, αφού κλήθηκε για πρώτη φορά στην καριέρα του σε All Star Game. Έφτασαν μέχρι τους τελικούς της Δύσης όπου έπεσαν από τους Jazz των Stocκton-Malone με 4-0. Τότε οι Lakers τον έστειλαν στο Denver για χάρη των Tony Battie και Tyronn Lue. Ο Van Exel συνέχισε να είναι παραγωγικός στο παρκέ τα χρόνια που πέρασε στο Denver, σκοράροντας σταθερά πάνω από 16 πόντους μέσο όρο. Η ομάδα όμως ήταν κακή χάνοντας συνέχεια μη μπαίνοντας ποτέ στα πλέι-οφ. Τότε παραχωρήθηκε με ανταλλαγή στους Mavericks, παρέα με τους Johnson, Raef LaFrentz και Tariq Abdul-Wahad. Το πρώτο πράγμα που άκουσε όταν πήγε στο Dallas o Van Exel ήταν τον προπονητή και τζένεραλ μάνατζερ του συλλόγου, Don Nelson, να λέει ότι ο λόγος που τον πήρε στην ομάδα ήταν γιατί μόνο έτσι δέχονταν οι Nuggets να παραχωρήσουν τον LaFrentz.
Ο ίδιος δεν μίλησε και ας αναγκάστηκε να έρχεται από τον πάγκο πίσω από τον Καναδό Star Steve Nash, αλλά και να παίζει και αρκετά στο πλευρό του. Ο Nick The Quick συμβιβάστηκε για το καλό της ομάδας και στα Play offs ήταν η στιγμή του, όταν απέναντι στους Kings στον δεύτερο γύρο είχε 25.3 πόντους μέσο όρο σημειώνοντας στον 2ο και 3ο αγώνα διαδοχικά 36 και 40 πόντους αντίστοιχα. Αυτές του οι επιδόσεις ανάγκασαν τον Nelson να δηλώσει κάποια στιγμή: “Δεν μπορώ να πω αρκετά για τον Nick. Είναι ο καλύτερος παίκτης μας στα Play offs. Ανέβασε το επίπεδό απόδοσης του στην Post season, κάτι που δεν μπορούν να κάνουν πολλοί παίκτες”.
Οι συνεχόμενη πλέον τραυματισμοί ώθησαν τους Mavericks να τον στείλουν στο Golden State το 2003. Εκεί αγωνίστηκε μόλις 39 αγώνες και την επόμενη χρονιά πήγε στο Portland όπου έπαιξε 54 παιχνίδια. Το καλοκαίρι του 2005 υπέγραψε συμβόλαιο με τους τότε πρωταθλητές Spurs, ψάχνοντας μία τελευταία ευκαιρία για κάποιον τίτλο. Ο 34χρονος πλέον Van Exel σκόραρε για πρώτη φορά στην καριέρα του λιγότερους από 10 πόντους (6.5), ωστόσο η θυσία των αριθμών του δεν του έφερε ανταπόδοση, αφού οι Spurs αποκλείστηκαν στον δεύτερο γύρο των πλέι-οφ του 2006, από τους μετέπειτα φιναλίστ Dallas Mavericks. Αυτή ήταν και η τελευταία σεζόν του στο ΝΒΑ, αφού λίγο καιρό αργότερα ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την ενεργό δράση.
Έκτοτε, ο Van Exel ασχολήθηκε με την προπονητική, αφού αρχικά έγινε βοηθός προπονητή στο κολέγιο του Texas Southern, ενώ στην συνέχεια βρέθηκε στους Atlanta Hawks, έχοντας ως αποστολή την ανάπτυξη νεαρών παικτών. Στη συνέχεια, ο άλλοτε εκρηκτικός γκαρντ με την απίστευτη επαφή με το καλάθι εργάστηκε ως μέλος του προπονητικού επιτελείου των Bucks, των Texas Legends και των Memphis Grizzlies, ενώ σήμερα έχει επιστρέψει στην Atlanta και στους Hawks, όντας Assistant του Nate McMillan. Στην γεμάτη σκαμπανεβάσματα καριέρα του σημείωσε κατά μέσο όρο 14.4 πόντους, 2.9 ριμπάουντ και 6.6 ασσίστ.
Καμιά φορά όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα θέλουμε, μάλλον πρέπει να αρκούμαστε σε αυτό που έχουμε μπροστά μας και να του δίνουμε την αφοσίωσή μας ολοκληρωτικά. Ο Nick Van Exel άργησε αλλά το έκανε και σίγουρα δεν βγήκε και τόσο χαμένος.
Πολύχρονος, “Nick the Quick”!
Επιμέλεια: Outsider
